Teksten schrijven kan iets zijn wat lastig is. Wachten op goddelijke inspiratie is meestal niet de beste methode.
Waarom zou je het miljoenste liedje schrijven over de liefde? Is alles niet al eens gezegd of geschreven? Zelfs over aardappelen bestaat een ellenlange lijst songteksten: denk maar aan Mashed Potatoes van James Brown of I’m a Potato van Devo. Toch is er altijd iemand die het opnieuw wil zeggen of er een nieuwe twist aan wil geven.
Liedjes kunnen over alles gaan en vanuit allerlei perspectieven geschreven worden:
Enkele veelvoorkomende perspectieven en thema’s:
“I love you” – de liefdesverklaring
“I hate you ” – de breakup song
Verhalende tekst:
Don’t stand so close to me – Police; let op de korte zinnen met weinig maar kernachtige woorden. Ook het melodisch materiaal is kort maar krachtig.
“namen” liedjes
Ode aan een stad:
Gevoel:
I Feel good
I Feel bad
Happy
Ironie:
kritiek/Protest
Je moeder:
Absurdisme
Dansen
Dood
Tips t.a.v. het schrijven van songteksten
Begin met een brainstorm; woorden kun je ophangen aan een thema.
Schrijf je eerst de tekst van een nummer, dan werkt het vaak goed om eerst het refrein te maken. Dan kun je daarna de coupletten dan zó maken dat ze op de refreinen “uit komen” qua tekstinhoud. Als je zorgt voor een metrum in je tekst, een structuur van klemtonen, dan is het op muziek zetten gemakkelijker. Als de zinnen gelijk van lengte zijn is het ook gemakkelijker, maar er zijn altijd varianten te bedenken die ook werken. Rijm kan mooi zijn, maar er zijn veel goede songs waarin niet of niet voordurend, gerijmd wordt. Een rijmwoordenboek kan van pas komen en je op ideeën brengen.
Wie, waar ,wat, waarom hoeveel? Kies een perspectief (ik, jij, een buitenstaander die alles vanop een afstand bekijkt, …) van waaruit je je verhaal vertelt. Wat vertel je in je song en wat niet?
Gebruik een rijmwoordenboek
“one-line Hooks in Refreinen”
- I want to hold your hand – Beatles
- Let it be
- Roxanne – Police
De “spinvis” methode
Spinvis werkt vaak aan de hand van krantenknipsels, krantenkoppen, woorden die met een zekere willekeur bij elkaar geraapt worden.
Hij laat zien dat we zelf verbanden leggen en dat we van willekeurige woorden zelf een verhaal maken. Spinvis (Erik De Jong) vertelde ooit over een vriend met een enorme vinylverzameling, die in zijn enthousiasme van ieder nummer 4 seconde draait. Door deze collage van intro’s, breaks en andere flarden ontstaat er een nieuwe symfonie. Zo is het ook met woorden. Noem drie willekeurige woorden die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebben en ieder maakt daar zijn eigen verhaal bij.
Trein/Vuur/Dageraad.”
Wat betekenen deze woorden?
„Het zijn drie mooie woorden die ik een jaar of vier geleden zomaar in mijn telefoon zette omdat ze me inspireerden. Bij elkaar vormen ze een mooi levensgevoel. Bij een trein zie ik een constant veranderend uitzicht, net als het leven dus. Het vuur staat voor gevaar, zowel de vernietiging als de brandstof, de passie, waar het allemaal vandaan komt. En bij dageraad voel ik hoop.
„Mijn vader was wiskundige. Volgens hem waren twee punten op een lijn niets bijzonders. Zodra drie punten een rechte lijn vormen, dán is er wat aan de hand. Dat is bij woorden ook zo. Twee woorden, neem auto en wolk, is niets. Als ik auto, wolk, schaar zeg, gebeurt er iets, er ontstaat een verhaaltje. Je gaat er verbinding tussen zoeken.”
Ik wil alleen maar zwemmen
‘Hé, ik heb geen probleem
Ik heb alles gefixt
‘k Wou nog iets zeggen, maar ik weet niet meer
Dan was het zeker niets
De dag is nog jong, ze trilt in de zon
Ik tel de echo’s in het trappenhuis
‘k Hoor iemand zingen
Hé… ik wil alleen maar zwemmen
De Jong begrijpt dat zijn teksten vaak nergens op lijken te slaan en dat het grotendeels aan de verbeelding van de luisteraar is om er een verhaal van te maken. De teksten uitleggen verbreekt de betovering.
Bagagedrager
Je droomt wel vaker van een feest
maar hier ben je nog nooit geweest
Iedereen kijkt naar voetbal en een vent zeurt aan je kop.
Wat wil die man in hemelsnaam?
Hoe kom je hier hoe kom je hier vandaan
En als je weg komt waarheen wou je dan wel gaan
Hij praat maar door maar jij dwaalt af
dus je weet niet wie de wedstrijd wint
Als je luistert naar de wolken als je luistert naar de windJe agenda en je zonnebril wat doen die hier
nou maar je ligt weer in je eigen bed in je eigen land
en op eens staat alles stil
de motor draait de baby huilt een vogel schreeuwt de dag begint en de snelweg suist(4x)
t Is altijd wat en altijd spijt van al het geld en alle tijd op de onverharde wegen die je naar hier hebben geleid
de ochtenden zijn wit en koud
en hoe je ook je stuur vasthoudt
de wind komt door je handschoenen heen
je vingers zijn versteend
zo is er wel altijd iets wat je verlangt
en is het niet de wiet dan is het wel de drank ofzo
het spookt maar in je hoofd
twas lang geleden een eeuwigheid
Je fietste op de afsluitdijk
en ik weet niet wat je er nu van vindt
Als je luistert naar de wolken als je luistert naar de wind(3x)
De teksten en melodien van Eefje de visser zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden; ritmisch en metrisch lijken ze soms niet te kloppen wat een zeer origineel effect teweeg brengt. Eefje de Visser legt accenten soms net zoals je ze niet verwacht, laat zinnen doorlopen met een extra woord zodat het metrisch vervreemdt en zij speelt met ritmiek en metriek.
Voorbeeld opdracht:
Schrijf een x aantal willekeurige (zelfstandig naam) woorden op die dienen als uitgangspunt voor een tekst.
Uitwerking (Lonneke)
“ik heb geprobeerd willekeurige woorden aan elkaar te koppelen dus een woord in een woord (in een woord?) en ik heb ook zinnen in elkaar over laten lopen”