Rubato

Rubato (ook wel ‘Tempo rubato’: Italiaans voor ‘geroofde tijd’) verwijst naar de expressieve en ritmische vrijheid om het strikte tempo tijdelijk te negeren. Daarmee is de musicus vrij om van één of enkele noten een beetje tijd te ‘roven’ en dat aan een andere noot of noten te geven. Met de vrijere frasering is het de bedoeling dat het tempo van een compositie niet verandert, maar dat er een gevoel van vrijheid en spontaniteit ontstaat.

Communicatie en timing zijn essentieel bij het samen musiceren. Initiatief nemen of juist anticiperen op het initiatief van de ander(en).

Daarbij komt rubato voor in verschillende gradaties; volledig vrij van tempo of time of semi-rubato

Voorbeelden:

Blue – Joni Mitchell

Michael Prins – Close to you; rubato intro – daarna kwarten-time

Tonight – Elton John – een voorbeeld van Rubto waarin in het orkestrale intro juist versnelling ipv vertraging plaats vindt:

Gary’s theme – Bill Evans, Eddie Gomez – Elliot Zigmund

Een prachtig voorbeeld van semi-rubato; een 3/4 opvatting. Geen strakke time maar een organische vrije 3/4 maat. Op een sublieme manier zoeken deze musici elkaar en de grenzen van wat time is op. (let vooral even op de drums rond 0.36 – en de manier waarop het thema wordt afgesloten en weer ingezet: 1.15)

Voor een verre prinses – Herman van Veen

Reharmonisatie

Als je een stuk “re-harmoniseert” speel je met “sounds”.

  • volledig willekeurig: een melodienoot krijgt een willekeurig akkoord waar deze melodienoot een plek in heeft (melodienoot kan grondtoon, terts, maj7 zijn of elke andere noot in de toonladder”
  • volgens een systeem; bv je laat de bas consequent naar beneden gaan of omhoog.

“schuif” akkoorden:

“So what” chord (3 kwarten + een terts
Sus akkoorden (maj drieklank met toon lager als basnoot

maj van een kwint hoger op basnoot

b9 in de bas – sound

Andere “Sounds”

  • Toevoegingen op mineur: 9 en 11
  • Toevoegingen op majeur 7: #5
  • Toevoegingen op majeur 7: 9 en #11
  • Open akkoorden: kwarten / kwinten / evt terts in de bas

Voorbeelden:

Ge(re)harmoniseerde Toonladder

Lang zal ze leven

Mary had a little lamb

Adam Neely over Ed Sheeran – Shape of you:

Happy Birthday

Circus – origineel

[Pre-Chorus]

F#m          E

I feel the adrenaline moving through

   D

my veins

           A               E/G#

Spotlight on me, and I’m ready to

F#m

break

Circus – versie Dirty Loops

Hey Jude – Samba

studeren

Het studeren van lichte muziek vereist een iets andere benadering dan het studeren van klassieke muziek. Bij klassieke muziek bestaat het studiemateriaal vaak heel concreet uit exact genoteerd materiaal. Het is de bedoeling dat je precies speelt wat er staat en daar je interpretatie aan geeft. Bij lichte muziek ligt dat anders en vooral veel ruimer. Er zijn minder strikte regels , er is meer vrijheid en er zijn veel verschillende manieren om dingen te spelen, m.a.w. er wordt veel meer aan het initiatief van de speler overgelaten. Dat is voor sommige mensen heel prettig. Anderen hebben met die ruimte juist moeite en weten eigenlijk vaak niet wat ze moeten doen. 

Studietips:

  • Maak opnames tijdens de lessen, liefst op video zodat je terug kunt kijken en luisteren. Het is effectiever dan dingen uitschrijven en bovendien leg je zaken (bv een feel of groove van een nummer) vast die lastig te noteren zijn.
  • Studeer regelmatig. Niet 3 uur op maandagavond als op dinsdagochtend je les is. Veel effectiever is dagelijks een  half uur of 3 kwartier. Daar bouw je routine, conditie mee op en laat je materiaal, ook theoretisch veel meer beklijven
  • Studeer effectief en efficiënt
  • Zorg voor een opbouw in je studeren.

Onderwerpen afbakenen:

Begin bv met:

  • 10 minuten techniek/toonladders
  • daarna akkoordoefeningen of iets in een theoretisch kader b.v. akkoord-oefeningen, uitzoeken van een liedje
  • het studeren van een stuk, patroon, groove
  • en eindig met een stukje van blad spelen.
  • Studeer met metronoom. Het allerbelangrijkste bij het begeleiden is een goede pulse! 
  • Vraag jezelf af bij alles wat je studeert of het goed genoeg is, of het beter kan en zo ja hoe je dat dan kan doen?
  • Luister naar voorbeelden. Hoe speelt een pianst op de plaat? Als je een R’n’B nr gaat spelen ga dan eerst op een analytische manier naar R ‘n’ B luisteren. Wat zijn karakteristieken van die stijl en hoe kun je die vertalen naar 
  • Luisteren luisteren luisteren naar zoveel mogelijk muziek 

 

Voorbeeld van een jazz-practise routine:

  1. techniek – toonladders, oefeningen en etudes (20 min)
  2. II-V-I tjes en voicings (20 min)
  3. soleren – trainen met backing tracks (Aebersold) (20 min)
  4. repertoire / stuk studeren (20 min)
  5. uitzoeken van licks, voicings, patronen (dingen die je bv in opnames van andere pianisten gehoord hebt en goed vindt (20 min)
  6. prima vista van blad lezen (20 min) (teoria.com) / ook klassiek 
  7. luisteren en kijken naar je helden op youtube en naar concerten gaan 

Belangrijk is om materiaal te verzamelen bv een lijstje met mooie voicings, toffe licks etc en vooral met vragen naar de les te komen. 

van blad lezen

Als muzikant en zeker als muziekdocent is het belangrijk om degelijk van blad te kunnen lezen en tot op een redelijk niveau iets prima vista te kunnen lezen en spelen.

Van blad lezen kun je heel goed trainen.

Leestips:

  • zoek bladmuziek op jouw leesniveau, niet te makkelijk en niet te moeilijk.
  • kijk naar het blad, niet naar de toetsen, ook niet tussendoor 
  • lees iets vooruit, zeker bij lange noten
  • probeer patronen te zien in de noten (toonsoort, akkoorden, harmonische context)
  • neem dynamische aanwijzingen mee vanaf het begin
  • Van blad lezen en spelen is als typen: naarmate je meer routine en handigheid krijgt gaan je vingers automatisch naar de juiste toetsen.
  • Eén vd moeilijke dingen bij het van blad lezen is het lezen en spelen van het juiste ritme; hardop tellen helpt!
  • Oefenen!

Oefening noten lezen (klik)

soleren

Oefening Jesus Molina in C

 

 

 

 

Random solo schema

Gm9  –  Abm9  – Fm9  – C7alt

Backing track:

 

Bring on the night- Sting 

C9 – D9 – em

Backing track:

 

Mi II-V-I  

 

 

 

Invisible II-V-I’s

Playing fast