leadsheets

Een notenbalk + Akkoordenschema + (evt) melodie (evt) voorzien van tekst wordt een leadsheet genoemd.

Een leedsheet is in feite een schematische weergave van een nr. In een goede leedsheet staan:

  • Voortekens, tempo, stijl
  • Duidelijk gescheiden maten
  • Melodie (evt de tekst daaronder)
  • Akkoorden
  • Vorm; zo compact mogelijk (herhalingstekens, 1-tje 2-tje, segno, coda etc)

Kenmerkende elementen worden ook vaak in een sheet gezet. Dat kan bv zijn: een specifieke drumgroove of een karakteristiek basloopje. Vaak wordt dat in maat 1 uitgeschreven. (In Sibelius: Ossia Staff) Elementen die heel precies moeten worden gespeeld (bv een melodische lijn in een intro of interlude) worden ook vaak even uitgeschreven. Als regel geldt: hoe beknopter hoe beter; liefst alle informatie op 1 A4-tje.

De notatie van lichte muziek kenmerkt zich helaas vaak door inconsequentheid. Toch is er in de loop der jaren een standaard ontwikkeld. Een goed voorbeeld zijn de sheets zoals ze voorkomen in “The New Realbook”

Uitgebreider, voorzien van melodie, tekst, karakteristieke baspartij:

 

wereldmuziek

Muziekvrienden, de wereldmuziek. 

Als we het over verschillende stromingen in de muziek hebben praten we al snel over Nederlandstalig, klassiek en jazz. Ten onrechte wordt aan de wereldmuziek vaak voorbij gegaan. Een contradictie met de tijdsgeest: door globalisering raken culturen meer dan ooit vervlochten, maar bij muziek doen we alsof het niet zo is.

De wereldmuziek kan zowel uit Limburg als uit Oostenrijk als van de Noordpool komen. Het grote publiek kon voor het eerst van deze muziek proeven dankzij de gebroeders Rob en Ferdi Bolland (die het al snel over de Duitse grens zochten) en enkele platenhuizen in Oostenrijk. Namen als Andreas Franzl, Zillertaler Schürzenjäger en der Rudi hebben hun bekendheid in het Westen zonder enige twijfel aan Rob en Ferdi te danken. Sommigen van hen tekenden destijds contracten die ze niet konden lezen, maar dat is een detail in de geschiedenis van de wereldmuziek.

Menigeen denkt soms al snel aan inheems gejengel op lelijke instrumenten hier bewijst het Raschofer Terzett ensemble dat je ook respectvol met een stijl kan omgaan, er muzikaal iets aan kan toevoegen en het briljant kan uitvoeren. Het is een schoolvoorbeeld van hedendaagse, nieuwe wereldmuziek

In een ongedwongen setting wordt op hoog niveau gemusiceerd en worden vocale en instrumentale hoogstandjes uitgewisseld binnen de kaders van een exotisch metrum. Bovendien is de compositie verhalend en meeslepend. Een van de vele muzikale hoogtepunten is de hoge “a” die zangeres Heidi Raschhofer in een zeldzaam gecompliceerde harmonische context met speels gemak neerzet op 1:06. Maar ook de verassende vocale inzet van tafelgitarist Heinz Schlitzmeijer mag er zijn. 

Uiteindelijk wordt zoveel schoons zelfs de norse buurman Wolfgang Günter allemaal te veel en ziet hij in alle emotie geen andere mogelijkheid dan te vertrekken. 

Onwaarschijnlijke vocale interactie met een traan en een snik uit zuidelijk Tirol, een streek die al zo beroemd is om zijn klaagliederen. Dat Tirol arm is, wisten we al, maar geluk in de liefde lijkt er al even schaars, getuige de smartelijke gezangen aan deze tafel. Wel fijn dat al dat leed zo hartstochtelijk met ons wordt gedeeld

Blazerssecties (pop)

Voorbeelden:



 

Voor het maken van blazerspartijen in popbandjes bestaan geen “regels. Dit zijn slechts enkele richtlijnen om te gebruiken (of te negeren). Uitgangspunt is het schrijven van goede “sounds”

Instrumenten

B♭ Trompet

De leider in de blazers sectie. De trompet speelt doorgaans de melodie of top note in de blazers-voicing. Hoge unisono lijnen kunnen veel power genereren.  Brass (trompetten-trombones zijn ideaal voor ritmische accenten

Trompetten en trombones kunnen allebei een een demper gebruiken

B♭ Bugel

De vorm van de bugel (of flügelhorn) heeft ruimere bochten dan de trompet, waardoor de bugel een zachtere, warmere en rondere klank heeft. Heeft een kleiner bereik dan de trompet en is veel minder fel. Mengt goed met unisono fluit en/of trombone.

De kornet is compacter gebouwd dan de trompet en heeft wijdere bochten dan de trompet. De toon van de kornet is minder mild dan die van de bugel, maar duidelijk milder dan die van de trompet. Lees verder “Blazerssecties (pop)”

DirkJan Ranzijn

DirkJan Ranzijn is een musicus die in betrekkelijk korte tijd wereldfaam heeft verworven. Inmiddels gekoesterd door velen en in zijn nieuwe productie mogen wij aanschouwen hoe duivelskunstenaar Dirkjan (de Paganini van de orgelwereld wordt hij ook wel genoemd) zich door zijn muzikale materiaal werkt

Ranzijns meesterschap is adembenemend. Hij gaat geen enkele moeilijkheid uit de weg, raast grillig door zijn oeuvre, schakelt via een bak met oneindig veel versnellingen en blijft daarbij te allen tijde doodkalm. Zijn rechterhand is melodiemaker en improvisator tegelijk, zijn linker jut zelfs de ritmesectie van zijn eigen instrument op. Een uniek instrument dat speciaal door orgelbouwers “de gebroeders Böhm” ontwikkeld is. Böhm, een begrip in orgelland; een orgelbouwtraditie die is geworteld in de Franse romantiek met invloeden van de Duitse romantiek, de neoklassieke orgelbouw én het Hollandse orgeltype.

Adolph Böhm leerde het vak van Orgelmaker bij de bekende orgelmakerij L.van Dam en Zonen te Leeuwarden. Zijn horizon werd nog eens verbreed toen hij in 1850 in dienst trad bij de Firma Bätz & Co (C.G.F. Witte) te Utrecht. Hij legde het fundament voor de nieuwe orgelmakerij ‘Gebroeders Böhm’ samen met zijn broer, Hanz.

Samen bouwden zij orgels in onder meer Valkoog, Deersum, Oudkarspel en Bodegraven. De contacten met de Franse consul Charles-Marie Philbert rond de bouw van het drieklaviers orgel in de Mozes en Aäronkerk bracht de gebroeders nog meer in aanraking met het Frans-symphonische gedachtengoed. Het Mozes-orgel, met daarin de voor de eerste keer in Nederland toegepaste barkermachine, heeft in dat opzicht de toon gezet voor de instrumenten die sindsdien de werkplaats verlieten. De Ranzijn-Böhm wordt in dat opzicht gezien als de ultieme kroon op hun werk. 

Met zijn grensverleggende techniek en magische podium-uitstraling schudt Dirkjan Ranzijn de tradities van het concertbedrijf danig op. Zijn spel markeert de emancipatie van de virtuositeit. En juist het transcendente van deze virtuositeit sluit zo naadloos aan bij de weer zo actuele revival van Faustiaanse bezetenheid en ongeremde expressie.

 

 

 

s.c.h.e.i.d.i.n.g.

Muziekvrienden, het is prachtig als in een multidisciplinair werk zoals een lied meerdere zaken tegelijk aan de kaak gesteld worden. Thematiek die draait rond problemen binnen het gezin en/of met kinderen en het vinden van oplossingen zijn prachtige uitgangspunten voor een mooi lied. Het is goed dat bestaande taboe’s over opvoeding, (v)echtscheiding, ontvoering, adoptie, gezondheid, moord, ziekte of dood aan de hand van kunst doorbroken worden. Daardoor kunnen anderen, die zich in gelijksoortige situaties bevinden, op weg worden geholpen of op zijn minst zich minder alleen voelen met hun problemen. 

Zangeres Monica West bezingt op openhartige en indringende wijze het pijnlijke thema van haar (v)echtscheiding maar wil tegelijkertijd haar kleine jongen beschermen voor woorden die de pijnlijke connotatie van (v)echtscheiding bevatten. Een begrijpelijke spagaat die tegen het schizofrene aanschuurt is het gevolg. Toch heeft Monica een unieke oplossing gevonden om toch haar verhaal aan ons luisteraars kwijt te kunnen: de meest pijnlijke woorden worden door haar (en haar ex Rodney) g.e.s.p.e.l.d.

Het gespelde woord als monogram; Letters met hun eigen klank- en beeldmerken. Het woord A-L-I-M-E-N-T-A-T-I-E  klonk nog nooit zo mooi. “Voor hem een spel en voor mij een hel…. ” zo kan Monica met losse concepten heel veel tegelijk zeggen, maar kunnen ze ook nog door verschillende letters op dergelijke wijze grammaticaal te combineren met gelijkluidende en gelijk ogende concepten een diversiteit aan dingen bedoelen. Dat is de grandeur van gelaagdheid…maar… moeten kinderen hierbij wel overduidelijk en herkenbaar in beeld worden gebracht? Monica geeft gelukkig zelf het antwoord… want na 12 seconden komt hun kleine schat van 4 prominent met een prachtige quasi-huilfoto in beeld. Een stille verwijzing naar de zo ondergewaardeerde zigeunercultuur. 

Nu zou het van een naïef soort rationalisme getuigen als ik zou willen beweren dat eenheidsspelling een zo belangrijk fenomeen is. Niet alleen vanwege alle redenen van nut en handigheid die iedereen kent, maar ook omdat ze de schrijver bevrijdt van de eigenaardigheid waarop hij anders zijn leven lang zal worden aangekeken. Wie netjes heeft leren spellen, laat dáárin de marginaliteit van zijn afkomst achter zich en wordt gemakkelijker voor vol aangezien. Een correcte spelling maakt ook de gebruikers van die spelling onderling gelijk – en dat is uiteindelijk wat wij ’emancipatie’ noemen. Ook verwordt hiermee de poëzie van Monica zuivere dichtkunst: De poëzie als taalkunstwerk bedient zich hier van een gebruikelijk taalmateriaal, het genormeerde schriftbeeld en de klank die daar bij hoort achter in een nieuw ontworpen context.

Maar juist in dit woordje ‘bedient’ zit het verschil met de gangbare tekstdichters in de liedkunst. De semantische betekenis van een woord of de zin staat in de liedkunst centraal en deze betekenis wordt hier door Monica West overgedragen door letter-tekens en lees-tekens of door klanken als hulpmiddelen. Tekstueel hoogtepunt op 2:12 : “al spel ik ieder woord dat mijn geluk verstoort, mijn tranen spellen kan ik niet

Monica West; een pleidooi aanhoren was nog nooit zo interessant…

Silvia

Muziekvrienden, tempo of “de maat” houden is een groot goed voor een musicus en al helemaal voor een drumcomputer. Toch is een begrip als “metrum”- de regelmatige wijze waarop in de muziek geaccentueerde en ongeaccentueerde delen elkaar afwisselen – een rekbaar begrip, aan interpretatie van de musicus onderhevig en dient derhalve gerespecteerd te worden.

Deze visie deelde de programmeur van de drumcomputer van zangeres Silvia Swart gelukkig ook.

En een hart onder de riem voor alle loverboys: ‘Als je verliefd op een jongen bent, dan geef je hem je laatste cent.’

Dat het erg hard kan hard gaan in de muziekwereld ondervond Silvia maar al te goed. Haar carrière kwam vooral na haar compositie “Trug naar jou” in een stroomversnelling. Dat had ook zijn kwalitatieve weerslag op de productie (bas en gitaar netjes onder elkaar) maar ook de visuele omkadering van haar muziek nam een spectaculaire vlucht. Sylvia legt de zogenaamde visuele lat steeds hoger zoals in onderstaande video zo mooi te zien is.

En ook de extravagante locaties mogen er zijn!

Muziekvrienden, dit smaakt naar zo veel meer met daarbij de vraag die zich zo terecht opdringt: Silvia, waar gaat dit allemaal naar toe?

Ivana

Muziekvrienden, de compositorische aantrekkelijkheid van de ballad schuilt in het grote scala aan expressieve mogelijkheden dat deze muzikale vorm biedt. De ruimte die ontstaat bij een langzaam tempo ten behoeve van melodische expressie; “It’s all about the melody” zei John Coltrane al in 1962, doelend op de vertelkracht van een melodische lijn in een ballad.

Iemand bij wie deze boodschap duidelijk is aangekomen is de zangeres Ivana uit Amersfoort. Haar compositie “about our love” draait om rake melodische structuren die voorzien zijn van een uitgekiende tekstuele invulling. Dit omkaderd door een opvallende harmonische kleuring (zo is daar als 3e akkoord in het intro een gedurfd c mineur met C# in de bas) tegen de achtergrond van een schitterend natuurgeweld. Ivana slaagt er op confronterende maar indrukwekkende wijze in om kunst èn natuur bij elkaar te brengen.

Natuurlijk, veel collega-componisten hebben door de eeuwen heen hun inspiratie gevonden in de natuur. Landschappen, de zee of het geluid van de vogels liggen ten grondslag aan een aantal van de mooiste werken uit de muziekgeschiedenis. Zo hield Beethoven van zijn eenzame wandelingen op het platteland net buiten Wenen. De indrukken die hij tijdens deze wandelingen opdeed inspireerden hem tot het schrijven van zijn Zesde Symfonie. Maar ook La Mer van Debussy of de Catalogue d’oiseaux van Messiaen vinden oorsprong in de geluiden die zo ruimschoots in de natuur voorhanden zijn. Toch lukte het deze componisten niet wat Ivana wel lukt: de symbiose van kunst, natuur gekoppeld aan een betoverende verschijning van de componist/uitvoerende zelf. Om nog maar te zwijgen van haar adembenemende vocale kwaliteiten.