Transponerende instrumenten

, , ,
jeroen

In de huidige (blaas) orkesten zijn vier instrumentstemmingen aanwezig:

  • c instrumenten
  • Bes instrumenten
  • es instrumenten
  • f instrumenten

Bij een transponerend instrument hoor je een andere toon dan je speelt. Voorbeeld: je speelt een G op een besklarinet maar je hoort een F.

Vroeger was de klarinet verkrijgbaar in een hele reeks verschillende afmetingen: van groot naar klein, voor de lage tonen en voor het hogere bereik. En elke afmeting transponeert naar een andere toonafstand. Op die manier kan de bespeler dezelfde vingerzetting gebruiken bij instrumenten met verschillende grondtonen. Het bestaan van verschillend gestemde klarinetten vindt zijn oorzaak in de verschillende timbres of klankkleuren en in het feit dat moeilijke grepen vermeden kunnen worden.

Componisten schrijven in de partituur en de partijen de noten zoals de klarinettist ze leest en niet zoals ze klinken. Hierdoor kan de klarinettist elke klarinet bespelen zonder zelf te hoeven transponeren, dat heeft de componist al gedaan. Een noot betekent voor de speler niet een bepaalde klank, maar een bepaalde vingergreep.

Een voordeel is ook dat je altijd in dezelfde sleutel kunt lezen zonder een hoop hulplijntjes, of je nu een sopraansax speelt of een veel lager klinkende baritonsax, je leest altijd in de vioolsleutel.

Ook trompet, saxofoon en hoorn zijn transponerende instrumenten.

Het begrip ‘klinkend’

Het begrip ‘C klinkend’ bijvoorbeeld, is niets anders dan een C die op een piano (C instrument) wordt gespeeld. We vergelijken in de volgende teksten dus steeds met de C die op een piano wordt gespeeld.Eenvoudig gemaakt…

Om het voor blazers overzichtelijk te houden, is ervoor gekozen om bij instrumentenfamilies de grepen ten opzichte van een genoteerde toon gelijk te houden. Daarvoor heeft men de stemming van het instrument moeten aanpassen. Het meest duidelijk is dat bij saxofoons en klarinetten te zien:

sopraan saxin Bes
alt saxin Es
tenor saxin Bes
bariton saxin Es
bas saxin Bes
es klarinetin Es
bes klarinetin Bes
alt klarinetin Es
bas klarinetin Bes
 

 

Voorbeelden

 
  • De C van een dwarsfluit klinkt als een C op de piano. Dit is dus een C instrument.
  • De C van een altsax klinkt als een Es op een piano. Dit is dus een Es instrument.
  • De altsax speelt een grote sext hoger tov de piano
  • De C van een besklarinet klinkt als een Bes op de piano. Dit is dus een Bes instrument.
  • De besklarinet of tenorsax speelt een toon hoger t.o.v. de piano
  • De C van een F hoorn (waldhoorn) klinkt als een F op de piano. Dit is dus een F instrument.
  • De F hoorn speelt een kwint hoger t.o.v de piano

C instrumenten

Instrumenten die in C gestemd zijn:

  • dwarsfluit
  • hobo
  • fagot
  • trombone

Bes instrumenten

Instrumenten die in Bes gestemd zijn:

  • besklarinet
  • trompet
  • cornet
  • bugel
  • tenorsax
  • tuba

De klarinet, trompet en cornet klinken bijvoorbeeld een hele toon (grote secunde) lager dan de notatie aangeeft. De tenorsax klinkt negen tonen (octaaf + grote secunde) lager dan de notatie aangeeft.

Es instrumenten

Instrumenten die in Es gestemd zijn:

  • esklarinet
  • altsaxofoon
  • baritonsaxofoon
  • altklarinet
  • hoorn in es

F instrumenten

Instrumenten die in F gestemd zijn:

  • hoorn in F (waldhoorn)
  • althobo

Rachid

jeroen

Er is iets opmerkelijks gaande in onze poëzie. Er waait een frisse maar gure wind doorheen… Dichters lijken niet meer bang voor eendimensionale pamflettisten versleten te worden.

Het engagement is terug in de poëzie en in het bijzonder in de tekstdichtkunst! Ik weet dat dit vaker is geroepen, meestal door luid schreeuwende vieze punkdichters met overal speldjes en een ongezonde huid die, de kwaliteit van hun teksten in aanmerking nemend, niet bepaald als ambassadeurs hebben gefungeerd van beklijvende maatschappij-gerelateerde tekstdichtkunst. Echt geëngageerde poëzie in Nederland beperkt zich vaak tot pamfletteksten die zeggen waar het op staat en verder niks. Weg met de bom. Weg met de avro. Weg met de ANWB, Weg met alles.

Als de toon van de verbeelding niet guur is maar behaaglijk warm, meen ik dat de poëzie zich ophoudt onder een kaasstolp.

Zo ook zanger/dichter Rachid Aazouzi: “Ik wil niet dat we ons in het literair café vermeien met alliteraties en enjambementen terwijl buiten de sociëteit een oorlog wordt uitgevochten. Ik wil geen koetjeskalfjes-lyriek terwijl men in de werkelijke wereld elkaars hersenpan indeukt. De taal mag fluisteren of brullen, ze mag lang van stof zijn of afgepast, dat is een vormkwestie. Maar als het gaat om de toon van de muziek, dan moeten dichters in hun werkkamer geen bloemenvelden gaan bezingen terwijl buiten het kanonnenvlees in de loopgraven hangt”

Aan die wens is in de compositie van Rachid ruimschoots voldaan, waardoor ik nu kan roepen dat het engagement terug is in de liedkunst zonder door de complete barploeg van cafe Peter Beense in Amsterdam op de schouders te worden genomen! Dat de multiculturele samenleving springlevend is bewijst hier Rachid Aazouzi. Rachid, die naast dat hij over dusdanige vocale kwaliteiten beschikt dat we hem als groot zanger mogen kwalificeren, ook een man is die de brug slaat tussen de culturen waar wij als samenleving in een tijd als deze zo naar snakken!!! Hulde aan dit initiatief, dat Rachid (een nette jongen) de erkenning mag krijgen die hij verdient en ja muziekvrienden. Zo kan het dus ook. 

piano

jeroen9 reacties

Muziekvrienden,

Marlous, een veelbelovend talent uit de polder. Een prachtige vocaal, frisse uitstraling en een snik met betekenis.

Hartstikke leuk acteerwerk ook van Hashif uit Tunesië, die ze sinds kort pas gezien heeft. Hij kwam vanuit het niets met de tram en bleek steeds midden in de nacht keihard piano te spelen. 

Hoogtepunten zijn als Marlous de prikkelende zinnen” in mijn dromen, stel ik mij zijn handen voor, waaruit de akkoorden dan komen” en “als hij ‘s nachts piano speelt – het maakt je dan hoog in de lucht” laat klinken. 

Tranen in de ogen van dit prachtwerkje over een mooie hobbie!! 

fusion

jeroen

De Fusion, ook mooi hoor! Vandaag een knap stukje fusion van gitaarvirtuoos en levenskunstenaar Rudy Kronfuss. Rudy, Oostenrijker van origine, ontkracht stellig met dit stuk gecomponeerde muziek de vaak gehoorde bewering ”dat om kunst te begrijpen, je er iets vanaf moet weten” Niets blijkt minder waar want ook zonder opleiding is namelijk uitstekend vast te stellen dat het hier om kunst gaat. De muziek is temperamentvol en beweeglijk te noemen.

Een harmonische en soundscape-achtige achtbaan verstrengeld met tekst in op elkaar afgestemde en gewogen kleuringen leverde dit lyrische werk op.

Rudy’s idioom kenmerkt zich verder door een zekere exuberantie en een voorliefde voor welluidende samenklanken, al schuwt hij het gebruik van de dissonant niet.

Het interessante aan componist Kronfuss is dat hij overtuigend laat horen hoe veel expressieve mogelijkheden er nog te verwezenlijken zijn. Een afwisseling van meerstemmige en ostinato-achtige motieven en de beeldende, welsprekende tekstbehandeling werkt in een allesbehalve archaïserend idioom zeer sterk.

Het album waarvan het spectaculaire werk dat ik u voorschotel afkomstig is draagt de literaire maar toegankelijke titel “A Cloud full of Angels”

en daar kunnen we ons veel bij voorstellen. Rudy staat sinds de zomer van 1990 dagelijks in contact met Sirion, een multidimensionale sonische entiteit die hem in de vorm van korte gedichten informatie verschaft over de kosmos in relatie tot het menselijk bestaan.

oorlog

jeroen

Muziekvrienden,

Het is weer oorlogstijd! 4 en 5 mei komen er gelukkig weer aan, oorlogsfilms op tv, met Nick en Simon de vrijheid vieren en heerlijk feesten…

De oorlog “daar gaan wij ook eens ffkes iets mee doen” dachten Lindsy, Lotte en Svenja, de 3 meiden van zanggroep Djumbo!

Djumbo, het nieuwe K3 pakt (gelukkig) op wat K3 laat liggen; het engegement. Na hoogstandjes als “Boyz&Girlz”, “Party Party” en “Eyahe” was het voor de meiden hoog tijd om de tere kinderziel eens op eigentijdse wijze met de verschrikkingen van oorlog te confronteren.

Djumbo, aangemoedigd door de grootste familie van Nederland supermarktketen de jumbo doet dat met het toepasselijke en meesplepende lied “oorlogskind.

Lindsy, Lotte en Svenja, 3 vlotte danseressen uit de dansstal van de Bruce Dance Factory uit eindhoven die ook “keileuk” bleken te kunnen zingen laten een ongezouten mix zien van oorlogsbeelden en zichzelf. De compositie opent met een aandoenlijke kleuter die de woorden “ oorlog, geweld, strijd en haat, angst bangheid, boos en eenzaam” over ons uitstort. Ondertussen zien we rake beelden uit wat lijkt het voormalig Joegoslavie en Afrika. Wapens, ontploffingen en kinderen. Erger kan toch niet….en dat vinden de meisjes van Djumbo ook! Behoorlijk goed gelukte visagie, (gedaan door Beauty and Fashin specialist “Beauty by Berbe®” die de meiden hun eigentijdse looks) verzorgt. De blonde Lindsy lijkt misschien op het oog veel te veel oogschaduw op te hebben…maar dat is niet zo. Als je make-up maar goed zit. Aan de styling van het haar is ook duidelijk veel aandacht besteed maar dat niet alleen….de dames hebben heel goed nagedacht over de juiste schoenen, perfecte jeans en niet te vergeten modeaccessoires en bijpassende geuren. Dit om de eigen styling naadloos aan te laten sluiten bij het oorlogsmateriaal dat voorbij komt. En wat een vondst; de shoot in zwart-wit op een oude fabriekslocatie!

De mimiek, uitspraak van de letter “L’ en interpratie van de mooie tekst (tekstueel hoogtepuntje: “je ziet op TV dat het gebeurt, niemand zit er daar mee dat zijn toekomst verscheurt“) van Djumbo is eveneens overtuigend te noemen. Het “ik wil iets doen nu” en “het laat ze voelen” en de beweging die Djumbo’s Lotte (links) met haar hand maakt op het woord “voelen” op 2 minuten precies van het clipje laat een uitgekiende symbiose zien van het thema oorlog, de generatie niks en een gedurft stukje seksuele spanning.

 

hallelujah

jeroen6 reacties

Muziekvrienden,

Het ontroerende lied “Hallelujah” is de beste compositie ooit. Het enige probleem is altijd dat verdomde Engels.

Gelukkig is er nu de indrukwekkende Nederlandstalige versie van Frank van Etten!!  Na zijn bemoedigende “Leef als een zigeuner” (wat hij ook daadwerkelijk ging doen) ging het een tijdje bergafwaarts met Frank, woonachtig in het Groningse Nieuwe Pekela na de nodige tegenslag is hij helemaal terug!!

Naast zijn enorme stembereik (de jonge Pavarotti wordt hij al genoemd) en inlevingsvermogen geeft Frank ons ook een inkijkje in zijn musische zoektocht naar het G akkoord. Wij luisteraars krijgen van Frank een subtiel maar geraffineerd lesje harmonieleer. Speciale aandacht verdient de wijze waarop Frank laat horen hoe je moet “moduleren” +  Broer Eelco van Etten die de fijnzinnige gitaarsolo voor zijn rekening nam.

klassieke invloeden

,
jeroen

Sommige songwriters laten zich inspireren door klassieke muziek en maken gebruik van “klassieke” manieren van schrijven; denk aan vormen, harmonieën, instrumentatie etc.

Voorbeelden:


 

Dit nr van Sting is een remake voorzien van een andere tekst van een stuk van Hans Eissler uit 1942

 

Jules de Corte

Jules de Corte was een bijzonder componist − duidelijk verwant aan Schubert en Bach − en een uit duizenden herkenbare pianist, wiens toucher in staat was alle door de muziek gewenste nuances te verklanken.
Maar als tekstschrijver is De Corte al even bijzonder: gedurende zijn veertigjarige werkzaamheid werden de teksten structureel steeds hechter, zijn rijmschema’s oorspronkelijker en de intenties zowel poëtisch als inhoudelijk steeds raker geformuleerd. Maar de volledige Jules de Corte is te vinden in de combinatie van tekst en muziek, in het samengaan van een muzikale tekst met een inhoudrijke melodie van klassieke allure.

 

Lees verder “klassieke invloeden”